Artrose, of in de volksmond “slijtage”. Als je even rond vraagt, ken je vast wel iemand die er last van heeft. Bijna 1,5 miljoen Nederlanders hebben last van artrose op 1 of meerdere plekken. Hoe kom je er aan? En kom je er weer van af? In de aanloop naar het mini college “Artrose, Rustig aan of doorzetten?” bekijken wij alvast in het kort wat het ziektebeeld inhoudt en wat je eventueel zelf kan doen om de klachten van artrose te verminderen.
Wat is artrose?
Artrose is een aandoening van het kraakbeen tussen je gewrichten. Het komt het meeste voor bij ouderen, maar ook jongeren kunnen er last van hebben. Het is de meest voorkomende aandoening van het gewricht.
Artrose kan in alle gewrichten voorkomen: zowel de grote gewrichten (knie en heup), als de kleine gewrichtjes in bijvoorbeeld vingers of tussen de wervels kunnen voor problemen zorgen. Bij artrose wordt het kraakbeen dunner of verdwijnt helemaal. Niet doordat het “af slijt”, maar omdat de cellen die het kraakbeen onderhouden minder goed gaan functioneren. Hierdoor verdwijnt de schokdemping tussen de botten en kunnen de botten in het gewricht over elkaar gaan schuren, wat vervolgens irritatie, ontstekingen, zwelling en pijn veroorzaakt. Bewegen voelt vaak stijf of moeizaam, met name in de ochtend. Soms kan je ook aan de buitenkant zien dat er sprake is van artrose in een gewricht. Het gewricht is dan dikker dan normaal, doordat er wat extra bot is aan gegroeid, of omdat er vocht rondom het gewricht zit.
Artrose is een chronische en progressieve aandoening. Dit houdt in dat de klachten met de tijd verergeren. Het verloop is erg verschillend per persoon. Soms blijven de klachten jaren op hetzelfde niveau, maar kunnen ook in korte tijd flink verergeren. Van artrose af komen lukt helaas niet, maar met de juiste aanpak zijn klachten vaak te verminderen.
De diagnose
Artrose wordt gediagnosticeerd op basis van het klachtenbeeld, lichamelijk onderzoek en eventueel aan de hand van een röntgenfoto. Een röntgenfoto is niet altijd leidend voor de diagnose. Er zijn namelijk veel lichamelijke klachten die lijken op artrose, maar het niet zijn. Het komt regelmatig voor dat op een röntgenfoto artrose te zien is, maar dit niet de oorzaak van de klachten is.
Risicofactoren
De kans op artrose neemt toe naarmate je ouder wordt, maar ook op jongere leeftijd kan je klachten krijgen. Door aan de slag te gaan met onderstaande (risico)factoren, verklein je de kans dat je artrose ontwikkeld.
- Zittende of inactieve levensstijl
- Overgewicht of obesitas
- Management van Diabetes (type I & II)
Ook zijn er een aantal risicofactoren waar je geen invloed op hebt:
- Schade aan gewrichten (bijv. door een ongeluk)
- Aangeboren afwijkingen aan het bewegingsapparaat
- Genetische aanleg voor artrose
Behandeling
De behandeling van artrose is vooral gericht op het verminderen van de pijn en het vertragen van progressie. De meest voorgeschreven medicijnen bij artrose zijn paracetamol en naproxen. Bij ernstigere pijnklachten wordt er vaak gebruik gemaakt van een injectie met corticosteroïden. Bespreek het gebruik van medicijnen altijd eerst met je huisarts.
Naast medicatie kan je zelf ook veel doen om je klachten te verminderen. Verminder de belasting op je gewrichten, dus let op bij overgewicht. Zorg dat je spieren sterk zijn en blijven. Zo vangen de spieren een deel van de “klappen” op en blijft je gewricht in een zo gunstig mogelijke positie. Er zijn veel geschikte oefeningen waar je thuis mee aan de slag kunt. Het is sowieso belangrijk dat je veel in beweging blijft. Hierdoor worden je gewrichten gesmeerd en gevoed, zodat eventuele irritaties en beschadigingen makkelijker opgeruimd kunnen worden.
Voeding en artrose
Voeding is essentieel, hiermee kun je het risico op artrose en de klachten van artrose zeker verminderen. Sommige voedingsmiddelen werken namelijk ontstekingsremmend, terwijl andere voedingsmiddelen juist een ontsteking in de hand werken. Het gemiddelde West-Europese dieet bevat naar verhouding te veel omega-6 vetten, zoals in plantaardige oliën en bak- en braadvet, ten opzichte van omega-3 vetten, die veel in “vette vis”, noten en (groene) bladgroenten zitten. Je hebt beiden nodig, maar een overschot omega-6 werkt ontstekingen in de hand, terwijl omega-3 vetten juist ontstekingsremmend werken. Door voeding te nuttigen die gevarieerd is, zo min mogelijk bewerkt is en 1 à 2 maal per week “vette vis” te eten, kan je de verhouding tussen omega-6 en omega-3 gunstiger maken. De ontstekende effecten van artrose worden hierdoor geremd.
Bewegen met artrose
Bewegen helpt op twee manieren de klachten van artrose te verminderen. Ten eerste smeert het de gewrichten, zodat het kraakbeen gevoed wordt en kleine beschadigingen gerepareerd worden. Ten tweede zorgt lichaamsbeweging in het algemeen voor het vrijkomen van ontstekingsremmende stofjes. Deze zorgen er voor dat jouw gewrichten minder gaan irriteren en pijnlijk zullen worden. Dus bewegen met artrose is erg belangrijk, maar niet altijd makkelijk! Toch kan je altijd íets doen. Begin met rustig wandelen of fietsen of een aantal kniebuigingen na de koffie. Zorg dat je de spieren aan het werk zet, maar je gewrichten geen extra pijn gaan doen.
Door een goede balans hou je de gewrichten in een zo gunstig mogelijke positie. Het trainen van je balans kan daarom helpen bij het verminderen van klachten. Ga eens op 1 been staan tijdens het afwassen of tandenpoetsen. Of ga voetje voor voetje staan, als op 1 been nog te moeilijk is. Regelmatig een paar kleine oefeningen doen, kan al invloed hebben op jouw pijnklachten. Ook wanneer deze niet specifiek gericht zijn op het pijnlijke gebied.
Fysiotherapie bij artrose
Ben je benieuwd of fysiotherapie jou kan helpen? Maak een afspraak of kom eens langs! Dan kijken we wat we voor jou kunnen betekenen. We gaan samen aan de slag en zoeken uit wat voor jou de beste oefeningen zijn om de klachten te verzachten en je in beweging te houden.
Mini college
Wil je meer weten over artrose en wat je er aan kunt doen? Kom dan op 12 oktober om 19:30u naar het mini college over artrose. Hier gaan we dieper in op het onderwerp en geven we meer handvatten om zelf met je klachten aan de slag te gaan. Aanmelden kan via info@kinesis-fysiotherapie.nl of via Whatsapp op 06-48512982.
Wist je dat?
Hardlopen niet altijd slecht is bij artrose en zelfs klachten kan verminderen mits je dit goed opbouwt? Je krijgt dan wel veel versterkende oefeningen van ons mee om een goede basis te creëren.
Je in geval van knie- of heupartrose eenmalig gebruik kunt maken van 12 consulten fysiotherapie? Dit wordt vergoed vanuit de basisverzekering.
Kraakbeen geen zenuwvezels bevat en dus ook geen pijn kan geven? Hoe dat zit met de klachten vertellen we je graag tijdens ons minicollege!!
Bronnen: KNGF, Artrosezorg.nl, Reuma Nederland, Thomas et al 2019: What is the evidence for a role for diet and nutrition in osteoarthritis?